childrenrehab.ir
آگاهی بدنی چیست(Body Awareness)
بعضی حرکات بدون اندیشیدن یا تصمیم‌گیری انجام میشود و در مواردی پیش از انجام هر حرکت به آن فکر کرده و آن را مجسم می‌کنیم. معمولا ما به این دلیل حرکت می‌کنیم که نسبت به وضعیت بدنمان در فضا احساس راحتی نداریم. ما این حرکات تنظیمی کوچک را بدون فکر کردن در مورد آن‌ها و در تمام طول روز انجام می‌دهیم. انسان‌ها حتی در زمان خوابیدن هم کالری می‌سوزانند که این امر تا اندازه زیادی به دلیل حرکات ادامه‌دار درون تخت است.
یکی از مثال‌های اطلاع داشتن از مکان و وضعیت بدنمان در فضا که منجر به حرکت میشود زمانی است که روی لبه صندلی نشسته ایم. ما باید به سمت عقب حرکت کنیم تا نشیمن‌گاه ما حالت ایمن‌تری داشته‌باشد. این احساس و حرکت ناشی از آن، نتیجه ارسال پیام‌های دقیق از جانب بدن ما است. اگر کودکی نتواند این پیام‌ها را به درستی دریافت کند، امکان دارد به زمین خورده و یا ناهنجار به نظر برسد. ممکن است کودکی را دیده‌باشید که به نظر به طور پیوسته در حال حرکت است و وسایل یا افرادی که در نزدیکی او هستند را لمس کرده و یا به آن‌ها تکیه می‌دهد. او این تنظیمات و سازگاری‌های مداوم را به این دلیل انجام می‌دهد که دنیای فیزیکی حول خود را درک نمی‌کند. 
او به صورت پیوسته حرکت می‌کند تا بتواند فضایی را بیابد که در آن احساس آرامش داشته‌باشد. کودکان مبتلا به ASD دنیا را همانند کودکان معمولی تجربه نمی‌کنند. ممکن است آگاهی بدنی و بینش مورد نیاز برای درک محیط اطراف از طریق اطلاعات بدست آمده از حرکات بدن، در آن‌ها توسعه نیابد. شاید کودک برخی از تجارب حرکتی سایر بچه‌ها را نداشته باشد و به همین دلیل درک درونی ناشی از این تجربیات در او رشد نکرده‌باشند. ما می توانیم با ترغیب تجارب حرکتی به رشد این درک درونی در آن‌ها کمک کنیم. یادگیری در زمان انجام دادن این حرکات و واکنش‌ها رخ می‌دهد. واکنش‌های ناشی از تجربه ارائه شده برای کودک میتواند به او کمک نماید تا نحوه کار بدن خود را درک کرده و بیاموزد. او همچنین میتواند به درک گسترده‌تری از دنیای اطراف خود و نحوه حرکت در این محیط برسد. یکی از فعالیت‌هایی که بیشتر زمان کودکان را می‌گیرد، آموختن این موضوع است که او دارای یک بدن است، هر بخش آن کاری را انجام می‌دهد و هر بخش دارای حرکات مربوط به خود است. نوزادان همچنین در سنین بسیار پایین می‌آموزند که آن‌ها جدا از سایر دنیا هستند. کودکانی با رشد معمولی این کار را از طریق بازی انجام می‌دهند. کودکان مبتلا به ASD ممکن است در بازی‌هایی که منجر به این احساسات میشود شرکت نکنند، به همین دلیل آن‌ها در این رابطه نیازمند کمک و تشویق هستند.
این موضوع خیلی مهم است که کودک در حین بازی به موقعیت‌ها و حالات مختلفی حرکتی کند. سازگار ساختن بدن با مکان‌های مختلف و یا تنظیم موقعیت و دید یکی از راه‌هایی رشد طبیعی این حس‌ها است. یک کودک مبتلا به ASD ممکن است بسیار آرام باشد و ترجیح دهد زمان زیادی از مدت بیداری خود را در صندلی یا نگهدارنده کودک در ماشین گذراده و خود را "سرگرم" نماید. لازم است که این کودک پس از رسیدن به مقصد از صندلی خارج شود. اگرچه این امر نیز معمول است که کودک را همراه با وسیله ای که اورانگه داشته از ماشین بیرون آورده و مثلا در سبد خرید گذاشت با این حال چنین کاری برای کودکان ASD توصیه نمی‌شود.
بلند کردن و برداشتن کودک حتی اگر برای پایین گذاشتن وی و قرار دادنش در کالسکه باشد دارای مزیت‌های زیادی است. این امر به او کمک می‌کند تا عضلات گردن و چشم خود را برای سازگاری با موقعیت جدید تطبیق دهد. سازگاری با حرکت بلند کردن به او کمک می‌کند تا عضلات گردن که به او در نگه‌داشتن سرش کمک می‌کنند را تقویت نماید. "عقب افتادن سر" حرکت رو به عقبی است که در نوزادانی که سرشان موقع بلند کردن حمایت و پشتیبانی نمی‌شود، رخ می‌دهد. 
همه نوزادان خیلی کوچک با این امر رو به رو هستند و به همین دلیل است که باید هنگام بلند کردن نوزاد، پشت سر او را نگه‌داریم. زمانی که نوزاد به سه ماهگی برسد، عضلات گردن او باید به اندازه‌ای قوی باشند که بتوانند سر را حتی وقتی او را از قسمت میانی بدنش بلند می‌کنیم هم نگه دارند. با این وجود کودکان مبتلا به ASD معمولا بیش از نوزادان معمولی با مشکل عقب افتادن سر مواجه می‌شوند. این امر ناشی از نگاه نکردن به دور و بر و کاوش نکردن محیط در زمان تنهایی است. آن‌ها این فرصت را نداشته‌اند که عضلات گردن خود را تقویت نمایند. بدین ترتیب لازم است که والدین و سرپرستان این دسته از کودکان تا جایی که امکان دارد فرصت‌های لازم جهت نگاه کردن به چیزهای جدید را برای کودک فراهم نمایند. این امر خاص کودک را ترغیب می‌نماید تا به اطراف خود نگاه کرده و در نتیجه به صورت طبیعی تمرین نماید.
یک راه جذاب دیگر برای کمک به توسعه و رشد خود‌آگاهی در کودکان استفاده از آینه است. به کودک اجازه دهید تا خودش را در آینه نگاه کند. پشت او بایستید تا بدین ترتیب او بتواند شما را نیز ببیند. از جلوی آینه کنار بروید تا تنها کودک در آینه دیده شود. این کار را تکرار نمایید تا کودک تفاوت را احساس و به آن توجه کند. کودکی که رشد عادی دارد احتمالا به صحبت کردن با خودش در آینه و لمس کردن تصویر می‌پردازد. کودکان مبتلا به ASD ممکن است نسبت به تصویر درون آینه همچون سایر تصاویر واکنش نشان دهند. آن‌ها ممکن است دستشان را حرکت داده و یا صورتشان را لمس کنند و در همین زمان به تصویر نگاه کنند. با انجام دادن این کار شما لمس کردن و حرکت دادن را نیز به این تصویر بصری اضافه می‌کنید. حالا کودک راه‌های متعددی برای درک تصویر موجود در آینه دارد.
استفاده از یک فعالیت روتین نیز روشی دیگر برای افزایش درک کودک از تصویر خودش است. او را رو به روی آینه نشانده و موهای او را شانه و یا دندان‌هایش را مسواک کنید. او آن‌چه را برای تصویر اتفاق افتاده می‌بیند و در عین حال این اتفاقات را روی موها و دندان‌های خودش حس می کند. این کار را می‌توان برای لباس پوشاندن، رنگ کردن صورت و یا هر فعالیت دیگری که شامل مراقبت‌های روزانه یا فعالیت‌های مفرح است را انجام داد.
تشخیص چپ و راست و تشخیص خود و سایرین در محیط
دانستن این که کدام طرف چپ است و کدام طرف راست برای اشاره کردن به محیط اهمیت دارد. همچنین کودک نیز متوجه خواهد بود که کجا قرار دارد و نظم دنیا چگونه است. تشخیص چپ و راست را می‌توان به سه بخش تقسیم نمود. این سه بخش عبارتند:
سمت چپ و راست خود فرد
سایرین و اشیای موجود در اطراف
فضایی که ما در آن قرار داریم
غالبا برای افراد راست دست تنظیم شده‌است. اکثر کودکان ASD در تعیین چپ‌دست یا راست‌دست بودن دچار تاخیر می‌شوند. زمانی که نهایتا این موضوع مشخص شود به طرز شگفت‌آوری اکثر آن‌ها چپ‌دست خواهند شد. این امر بیش از پیش منجر به پیچیده شدن زندگی برای آن‌ها میشود......
این مطلب ادامه دارد.....
نویسنده
کاردرمانگر محمد مهدی خاتمی
.png)
.png)
.png)
.png)
.jpg)
.jpg)