توجه چیست و چرا باید در سنین اولیه فرزند خود مراقب توسعه مناسب آن باشید؟
مطالعات علمی نشان می‌دهند که توجه در ارتباط با درک بصری و جهت‌گیری دنیای کودک شما است. به طور کلی جهت‌گیری اشاره به دخیل شدن کودک شما در ابعاد مختلف محیط بیرونی خود دارد. بخش‌های اساسی این جهت‌گیری عبارتند از توانایی انتخاب‌گر بودن، دخیل بودن و کنترل داشتن بر رویدادها. فرایند‌های توجهی در سطوح مختلفی همچون رفتارهای بیرونی (مانند نگاه کردن)، مشغولیت‌های روانی و واکنش‌های روانی و عصبی رخ می‌دهند. به بیان دیگر دامنه توجه کودک شما می‌تواند در مسیرهای متفاوتی توسعه یابد و شما به عنوان سرپرست وی وظیفه دارید آن را پرورش داده و فرزندتان را به گونه‌ای تربیت نمایید تا به درستی به محرک‌های بیرونی و درونی واکنش نشان دهد.
با این حال اگر شما از دامنه توجه کودک خود انتظارات نابه‌جایی داشته باشید احتمال بروز بدخلقی و یا سایر رفتارهای ناراحت‌کننده وجود خواهد داشت. در سنین مختلف، توجه می‌تواند تحت تاثیر عوامل مهمی قرار داشته باشد. عواملی مانند فعالیتی که قصد دارید در زمان گرسنگی، خستگی یا مریضی کودک، وی را به انجام آن وادارید و عواملی درونی دیگر.
سن فرزند شما و دامنه توجه
اگر یک جست و جوی آنلاین انجام داده و یا متون تخصصی را مطالعه کرده‌باشید، متوجه خواهید شد که بر اساس گروه سنی، دامنه توجه می‌تواند متفاوت باشد. با این حال در نظر داشته‌باشید که سن رشدی در تعیین درجه توجهی که کودک می‌تواند در فعالیت‌های خاص از آن بهره ببرد، اهمیت زیادی دارد.
طبقه‌بندی زیر بر اساس میانگینی از اظهار نظر‌های متخصصین رشدی تنظیم شده‌است:
8 تا 15 ماه: در این سن، دامنه توجه برای یک نوع فعالیت مانند بازی با یک عروسک بیش از یک دقیقه نیست. به بیان دیگر هر فعالیت یا رویداد دیگری می‌تواند حواس کودک را پرت کند.
16 تا 19 ماه: بی‌قراری یکی از مشخصه‌های اصلی در این گروه سنی است. اگرچه هر گونه فعالیت ساختار یافته و پیچیده‌ای می‌تواند نوزاد شما را بیش از 2 تا 3 دقیقه مشغول و متمرکز نگه دارد. ممکن است کودک شما بی‌قراری کند اما با این وجود قادر است که توجه خود را برای 2 تا 3 دقیقه روی یک فعالیت ساختاریافته حفظ نماید. ممکن است کودک شما نتواند هرگونه مداخله کلامی یا بصری را تحمل کند.
20 تا 24 ماهگی: این سنی است که نوزاد شما به راحتی توسط صداها و فعالیت‌های بیرونی منحرف میشود. هر فعالیتی می‌تواند آن‌ها را برای حدود 6 دقیقه متمرکز نگه دارد.
25 تا 36 ماهگی: کودک شما عموما می‌تواند برای مدت 5 تا 8 دقیقه توجه خود را روی یک اسباب‌بازی یا فعالیت حفظ کند. در این زمان آن‌ها قادر هستند به صحبت‌های شما نیز توجه کنند.
3 تا 4 سالگی: دامنه توجه به حدود 10 دقیقه برای یک نوع فعالیت توسعه می‌یابد.
نحوه افزایش دامنه توجه کودک
به عنوان والدین کودک، اولین وظیفه شما توجه داشتن و درک چیزی است که نوزاد شما سعی دارد در سطح ناخودآگاه به شما عنوان کند. او را نگاه کرده و سعی کنید استراتژی‌های خود را با چیز‌هایی که باعث خوشحالی او میشود تطبیق دهید. سعی کنید در طی روز 15 دقیقه بدون وقفه با کودک خود مشغول فعالیتی شوید. احتمالا متوجه خواهید شد زمانی که کودکتان بداند شما ناگهان بلند نشده و او را ترک نمی‌کنید، عملکرد بهتری در بازی کردن خواهد داشت.
یک مرحله مهم دیگر این است که واقع‌گرا بوده و کودکتان را برای فراتر رفتن از محدوده طبیعی گروه سنی خود تحت فشار قرار ندهید. برای افزایش زمانی که کودک شما می‌تواند روی یک فعالیت تمرکز داشته باشد، از حد توان کنونی کودک خود شروع کرده و سعی کنید قدم‌های کوچکی برداشته و یک هدف بلند‌مدت داشته‌باشید. اگر کودک شما تنها یک تا دو دقیقه روی فعالیتی متمرکز می‌ماند، سعی کنید پیش از تلاش برای رساندن آن به پنج دقیقه، ابتدا این زمان را به سه تا چهار دقیقه برسانید.
بزودی مطالب این بخش بروزرسانی میشود.
همراه باشید
نویسنده محمد مهدی خاتمی