زمان تشخیص اوتیسم
اتیسم یک اختلال عصبی-رشدی است که در افراد مبتلا به آن، بخش‌های مختلف مغز به هماهنگی کافی عمل نمی‌کنند. این اختلال در حال حاضر در یک نفر از هر 59 نفر شناخته شده است. علائم این اختلال در سه سال اول زندگی ظاهر می‌شوند و شامل نقص در ارتباطات و تعاملات اجتماعی، نمایش رفتارهای کلیشه‌ای، و رفتارهای محدود و تکراری میشود. اتیسم تأثیرات عمیقی بر درک افراد از دنیا و تعاملات آنها با دیگران دارد. افراد مبتلا به این اختلال دنیا را به شکلی متفاوت از بقیه مشاهده و درک می‌کنند، با شنوایی و احساسات متفاوتی مواجه می‌شوند.
تشخیص اوتیسم
در گذشته، اگر تشخیص اوتیسم برای کودکی تأیید می‌شد، امکان کمک کمتری به او وجود داشت. هزینه‌های بالای کاردرمانی کودکان معمولاً به عهده والدین می‌افتاد و نتیجه مطلوبی معمولاً حاصل نمی‌شد. مؤسساتی که به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کنند و به آنها در راستای داشتن یک زندگی عادی اجازه می‌دهند، در گذشته وجود نداشتند. در واقع، حدود 10 سال پیش، اوتیسم به عنوان یک اختلال یادگیری در نظر گرفته می‌شد و تشخیص آن به درستی انجام نمی‌شد.
امروزه، اوتیسم بیشتر در مرکز توجه قرار گرفته و تحقیقات بیشتری نیز بر روی آن انجام میشود. افراد بیشتری اطلاعات دارند که اوتیسم چیست و موسساتی برای آموزش و کمک مالی به والدین کودکان اوتیسمی وجود دارند.
تشخیص زود هنگام یک عامل بسیار کلیدی در جهت کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم برای داشتن یک زندگی عادی است. با توجه به اینکه اوتیسم را میتوان از 18 ماهگی تشخیص داد، نشانه‌های خطر اوتیسم را در طول دوران رشد کودک با دقت بررسی کرده و گزارش نمود. گروه‌های پرخطر مانند افرادی که خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم هستند، نیازمند نظارت دقیق‌تر توسط والدین و پزشک می‌باشند.
علائم خطر اختلال اوتیسم
از جمله علائم خطر اوتیسم میتوان به نشانه های زیر اشاره کرد:
- بازی نکردن عدم برقراری ارتباط چشمی امتناع از در آغوش گرفته شدن عدم درک احساسات و ارتباط برقرار نکردن با احساسات خود عدم تحمل تغییر و عدم برقراری ارتباط با دیگران
- تکرار پشت سر هم کارها و تکرار کردن کلماتی که به آنها گفته میشود.
- واکنش های غیر عادی نسبت به مسائل روزمره
- پاسخ ندادن به اسم خود
با مراجعه به موقع افراد دارای اوتیسم به مراکز کاردرمانی ، میتوان مشکلات حرکتی-ذهنی در این افراد را بهبود بخشید
همانطور که اشاره شد، شروع مشکلات رشدی در این کودکان معمولاً پیش از سن ۳ سالگی اتفاق می‌افتد. با این حال، برخی از والدین گزارش می‌دهند که کودکانشان تا سن ۱۸-۲۰ ماهگی رشد طبیعی داشته‌اند و اما به تدریج مهارت‌های زبانی را از دست می‌دهند، علاقه آنها به اشیا کاهش می‌یابد و از فعالیت‌های اجتماعی کناره می‌گیرند.
منابع تشخیص این اختلال را در مراحل اولیه تا سن ۱۴ ماهگی اعلام کرده‌اند، اما تشخیص و استفاده از خدمات توانبخشی به طور معمول بعد از سن ۳۰ ماهگی انجام میشود. غربالگری اتیسم نیز در مهد کودک‌ها و مراکز بهداشتی از سن ۲ سالگی آغاز میشود.
آیا مداخله‌ی زودهنگام می‌تواند اوتیسم را درمان کند؟
مطالعات نشان می‌دهند که حدود 14 درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم که به مدت 2 سال تحت درمان با برنامه درمانی مدل دنور قرار می‌گیرند، تا حد قابل توجهی بهبود پیدا خواهند کردند. در واقع، این کودکان از طیف اختلالات اوتیسم خارج شده و در صورت ارزیابی در سنین بالاتر، تشخیص اوتیسم برای آنها مطرح نخواهد شد. همچنین شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند که این برنامه‌های مداخله‌ای می‌توانند عملکرد مغز را تغییر دهند.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که اکثر کودکانی که تحت مداخلات شدید قرار می‌گیرند، بهبودی قابل توجهی نخواهند داشت. درست است که علائم آنها بهبود پیدا می‌کند، اما ممکن است همچنان با چالش‌های بزرگی روبرو باشند.
در ثانیه، حتی کودکانی که به حد قابل توجهی بهبود پیدا می‌کنند، همچنان با چالش‌های مربوط به رشد و رفتار مواجه خواهند شد. در واقع، این کودکان معمولاً مبتلا به بیش فعالی ، اختلالات یادگیری، ناتوانی ذهنی و غیره هستند.
سومین نکته این است که تشخیص اوتیسم یک تشخیص مادام‌العمر است. علائمی که تشخیص آنها در یک کودک 6 ساله دشوار است، ممکن است چالش بزرگی برای یک فرد 20 ساله محسوب شود. مشکلات گفتاری، اضطراب و رفتارهای تکراری معمولاً زمانی که فرد با موقعیت‌های پیچیده و دشوارتری روبرو میشود، بروز پیدا می‌کنند.
چرا مداخله ی زودرس منطقی است؟
مداخله زودرس به طور واضح اقدامی مناسب است، اما نمی‌توان با اطمینان گفت که هر چه مداخله زودتر و شدیدتر انجام شود، تأثیر آن بهتر خواهد بود. والدینی که با امید بهبودی کودک خود از اوتیسم برای مداخله زودرس اقدام می‌کنند، ممکن است ناامید شوند، در حالی که برخی از والدین‌ها که درمان را به تأخیر انداخته‌اند، ممکن است به شگفت‌آوری بهبودی کودک خود را تجربه کنند، اما صبر در این مرحله دلیل نخواهد داشت.
منطقی است که کودک مبتلا به اوتیسم در اولین فرصت ممکن تحت درمان قرار بگیرد، تحقیقات انجام شده و عقل سلیم نیز دلیلی برای این کار خواهند بود. نوزادان و کودکانی که به مهد کودک می‌روند، در طول روز آزاد بوده و می‌توانند کل روز را برای درمان صرف کنند، برخلاف کودکانی که به مدرسه می‌روند. کودک با رسیدن به سن 2 سالگی ممکن است چند عادت ریشه‌دار پیدا کند، بنابراین حذف رفتارهای منفی قبل از این سن ساده‌تر خواهد بود.
کمک به کودک برای یادگیری رفتارهای قابل قبول اجتماعی چه در کودکان سالم و چه در کودکان مبتلا به اوتیسم، می‌تواند ایده خوبی باشد. مداخلات زودرس تقریباً در همه موارد به طور رایگان انجام می‌شوند، بنابراین از نظر مالی مشکلی برای شما ایجاد نخواهند کرد. حتی در صورتی که تشخیص اوتیسم به اشتباه برای کودک شما مطرح شده باشد، مداخلات زودرس برنامه‌هایی بی‌خطر و بر اساس بازی هستند. بنابراین، نگرانی از نظر مداخلات خطرناک و آسیب‌زا برای کودک شما وجود نخواهد داشت.
تأثیرگذاری برنامه‌های درمانی و مداخلات زودهنگام
تأثیرگذاری این برنامه‌ها به طور مستقیم به ویژگی‌ها و نیازهای هر کودک وابسته است. با توجه به اینکه هر کودک دارای شخصیت، توانایی‌ها، و چالش‌های منحصر به فرد خود است و همچنین اختلال اتیسم در سطوح و شدت‌های گوناگونی بروز می‌کند، نتایج مداخلات درمانی برای هر فرد به شدت متفاوت خواهد بود.
گرچه پیشرفت‌ها به صورت جزئی و متفاوت ممکن است، به ویژه در زمینه‌های ارتباطی و اجتماعی که به کودک این امکان را می‌دهند تا نیازها و احساسات خود را بیان کند، می‌تواند بسیار مفید و ارزشمند باشد.
سخن پایانی
قبل از شروع هر گونه درمان اتیسم ، حتماً اقدامات زیر را انجام دهید:
1. تحقیق کافی را انجام دهید تا اطمینان حاصل کنید که رویکرد انتخابی بر مبنای درک واقعی از اتیسم است.
2. اطمینان حاصل کنید که درمان توسط تحقیقات پشتیبانی میشود و توسط متخصصان یا درمانگران ماهر ارائه میشود.
3. در انتخاب درمان، به هر حد امکان از رویکردهای کامپوزیت استفاده کنید تا خدمات لازم به نحو بهینه ارائه شود. این خدمات معمولاً شامل رفتار درمانی، کار درمانی و گفتار درمانی در یک مرکز تخصصی می‌شوند.
4. هزینه‌های درمان را به حداقل برسانید، زیرا درمان اوتیسم ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد و احتمالاً تا پایان عمر ادامه داشته باشد. از پیشنهادات افرادی که درمان‌های کوتاه‌مدت را پیشنهاد می‌دهند، مراقبت کنید و تمام ذخایر و پس‌انداز خود را برای این درمان‌های کوتاه‌مدت یک ساعته خرج نکنید. به جای آن، بر روی خدمات جامع و مستمر تمرکز کنید.
5. در حال حاضر، در ایران افراد زیادی در زمینه اتیسم فعالیت می‌کنند، حتی کسانی که سابقه قبلی ندارند. به این نکته توجه کنید که عملکرد یک مرکز می‌تواند به عنوان مدرکی برای اثربخشی رویکرد درمانی شما عمل کند. به عنوان مثال، کلینیک کاردرمانی خاتمی به عنوان بهترین مرکز کاردرمانی و توانبخشی در منطقه شرق تهران موفق شده است در طول فعالیت خود بیش از صدها کودک مبتلا به اتیسم را بدون همراهی مربی به مدرسه ارسال کند.