رشد مهارت نوشتن برای دانش آموزان با مشکلات هماهنگی حرکتی

مبانی ضروری برای رشد حرکات ظریف

اگر رشد حرکتی ظریف کودک را به عنوان یک چهارپایه در نظر بگیرم.این چهار پایه در مجموع تکمیل کننده مهارت های حرکتی ظریف است.

وقتی یکی از آن پاها شکسته باشد، چهارپایه لرزان شده و می‌افتد. پس لازم است که چهار پایه بصورت یکپارچه الگوی حرکات ظریف را انجام دهند.اگر کودک شما در انجام الگوهای حرکتی ظریف دچار ضعف هست یا به سختی در فعالیتهای حرکتی ظریف شرکت میکند، ممکن است به این دلیل باشد که یکی از پایه ها "پایدار" نیست یا ضعیف تر است.وجوداین چهار پایه برای حرکات ظریف دست ضروری و شما را در مسیر درست برای فعالیت ها راهنمایی می‌کند.

پایه اول :کنترل وضعیتی

پایه دوم: لمس

پایه سوم: ماهیچه های دست وانگشتان

پایه چهار: هماهنگی دوطرفه (Bilateral Coordination)

توجه:این چهارپایه در بخش دوم برسی میشود

نوشتن مهارت مهمی برای کودکان است تا بتوانند به صورت روزانه در فعالیتهای نوشتاری مدرسه شرکت داشته باشند. داشتن دستخط خوانا و سرعت مناسب در رشدمهارت نوشتن ضروری است.
هدف: دستیابی به نوشتن غیر ارادی حروف به صورت صحیح و چاپی آن.
دلیل اهمیت: شکل دهی غیر ارادی و صحیح حروف برای تبدیل شدن به نویسنده ای ماهر لازم است و در مدرسه میتوان به این مورد دست یافت.

کودکانی که در نوشتن با مشکل رو به رو هستند، باید تمرکز خود را روی شکل حرف قرار دهند. این امر میتواند اعتماد به نفس و حس رقابت کودک را در نوشتن انشا با اختلال مواجه کند. غیر ارادی بودن بهترین عامل پیش بینی کنند طول و کیفیت انشا است (گراهام، برنینگر، ابوت؛ ابوت و ویتاکر 1997)

نحوه تقویت: مهمترین نکته این است که شکل حروف باید به کودک آموخته و سپس تمرین شود. برای دستیابی به هدف شکلد هی حروف باید ارتباط مناسبی میان مدرسه و خانه وجود داشته باشد.

•     بررسی کنید وضعیت میزکودک نسبت به ارتفاع صندلی مناسب باشد. آیا برای پاها پشتیبان کافی وجود دارد؟ برای کودکان کم سن و سالتر یک حالت پایدار میتواند دراز کشیدن به شکم یا ایستادن باشد.

•    بررسی کنید که آیا گچ/مداد/خودکار استفاده شده با روشی راحت و کاربردی انگشتی (نه با کل دست) گرفته میشود یا نه. ممکن است بهتر باشد که پیش از تمرین شکل حروع و کنترل مداد با الگوهای نوشتاری، رنگ آمیزی، مازها و خط کشیدن، ابتدا گرفتن صحیح مداد را تمرین کنید.

•    اطمینان داشته باشید که دانش آموز به اندازه کافی به کلمات نوشته شده نگاه کند (مثلا برای آنها کتاب بخوانید و آنها را ترغیب نمایید تا با شما گفت و گو کند تا به درک خوبی از زبان و صداها برسد. اگر کودک مهارتهای خواندن و صحبت کردن مناسبی ندارد از او انتظار نوشتن صحیح و دقیق کلمات را نداشته باشد؛ بنابراین این مهارتها در اولویت قرار دارند)
•    لازم است به خاطر داشته باشید که اکثر افراد زمانی که شاد و با انگیزه هستند بهتر میتوانند مهارت جدیدی را بیاموزند. همچنین بهترین رویکرد در یادگیری مهارت به صورت "کم و پیوسته" است.

آموزش: ممکن است روشهای آموزش شکل حروف بخشی از سیاست آموزش نوشتن در مدرسه باشند. اگرچه نوشتن فراتر از یک فعالیت حرکتی است اما استفاده از قواعد آموزش حرکتی در تدریس و مداخلات میتواند برای دستیابی به غیرارادی شدن کمک کند. در این جا یک روش آموزش شکل حروف معرفی میشود.

•    شکلدهی حروف را به صورت خانواده ای از حروف آموزش دهید: به عنوان مثال با سادهترین حروف ( بلندترین) شروع کنید: ا.ب. سپس سراغ حروف آسان بعدی بروید (منحنی): س.خ.ح 

اکثر مدارس بریتانیا ابتدا حروف کوچک و سپس حروف بزرگ آموزش داده میشوند.

•    دانش آموز تنها با نگاه کردن به حروف نمیتواند نحوه نوشتن آن را بیاموزد؛ بنابراین لازم است که ابتدا با مدلسازی نحوه نوشتن به آنها طرز نوشتن را نشان دهیم
o    از حروف به همراه فلش و یا سایر سرنخهای بینایی استفاده کنید تا دانش آموزش نقطع شروع، جهت حرکت و نقطه پایان را مشاهده کند. مطمئن شوید که دانشآموز به درستی حرف را شکل بدهد و تنها آن را کپی نکند.

o    در هنگام نشان دادن نحوه نوشتن از راهنماییهای مداوم کلامی در مورد شکلدهی حروف استفاده کنید و کودک را ترغیب کنید تا با خودش صحبت کند- یک استراتژی شناخته شده برای راهنمایی شکلدهی حروف
o    از شعرها و قافیه دار کردن ترتیب صحیح خطوط شکلدهی حرف استفاده کنید (دانش آموز نیز میتواند خودش شعری برای نحوه نوشتن حرف بسازد. این کار به خصوص برای حروف دشوارتر بسیار مفید است)
o    همواره در زمان شکل دادن به یک حرف به دانش آموز بازخوردهایی دقیق و آنی بدهید؛ به آنها کمک کنید تا متوجه اشتباهشان بشوند (تا بدین ترتیب حرکت اشتباه را تمرین نکنند). همچنین مواردی را که با موفقیت و به درستی انجام میدهند را به اطلاع آنها برسانید.

فعالیتهای حرکتی دقیق برای کمک به رشددستخط-دوره ابتدایی(زیبا نویسی کلاس اول)
تعریف: دستخط به روش خاص هر فرد برای نوشتن حروف گفته میشود. نوشتن نیازمند هماهنگی عضلات و مفاصل متعددی در دست، مچ،شانه و آرنجاست.
دلیل اهمیت: داشتن دستخطی خوانا برای موفقیت تحصیلی در مدرسه و همچنین توانایی نوشتن موارد ارتباطی مانند نوشتن یادداشت یا پر کردن یک فرم الزامی است.
نحوه تقویت دست خط:
•    روزانه برای کودک خود فرصتهای متعدد جهت استفاده از دستان و انگشتان در فعالیتهای مختلف مانند فوتبال انگشتی، استفاده از صفحه کلید فراهم کنید. هر روز او را به تمرین نوشتن ترغیب نمایید.
•    فشار بر مداد را کاهش دهید
•    میزان پایدار نمودن دست را بهبود بخشید
•    به رشد قوسهای دست کمک کنید
•    قدرت عضلات دست را بهبود دهید
•    کاغذ را در موقعیت صحیح قرار داده و اطمینان حاصل کنید که دست دیگر نقش پشتیبان را داشته باشد
•    اطمینان داشته باشید که کودکتان در وضعیت راحتی و دارای پشتیبانی نشسته (مثلا پاها روی زمین، آرنجها تکیه داده به میز و در زاویه 90 درجه) و یا رو به روی سطحی عمودی ایستاده باشد
در ادامه فهرستی از بازیها و فعالیتهای مناسب برای رشدمهارت نوشتن با دست و دستخط ارائه شدهاست:
بهبود مهارتهای دست:
•    نوشتن روی یک سطح عمودی در ارتفاع رو به روی چشم
•    کار کردن به صورت عمودی وایستاده هنگام انجام کاردستی؛ نخ کردن قلاب، تخته میخی، بازی دودل، رنگآمیزی، نقاشی و کار با خمیر یا گل بازی
•    استفاده از وردنه برای صاف کردن گل یا خمیر بازی

نوشتن از روی الگو

قبل و بعد از نوشتن دو یا سه الگوی نوشتاری را برای تمرین انتخاب کرده و سعی کنید زمانی را برای تمرین روزانه به این مورد اختصاص دهید. شاید لازم باشد یک کتاب الگو همراه خود داشتهباشید.                            

پایان بخش اول

نویسنده:

اکوپیشنال تراپیست(کاردرمانگر) محمد مهدی خاتمی

این مطلب ادامه دارد....👇🏻👇🏻👇🏻