بیش فعالی یا اختلال تمرکز (ADHD) نوعی اختلال رشد در کودکان است که شیوع آن به طور مداوم در حال افزایش است. این مشکل ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. کودکان مبتلا به بیش فعالی معمولاً پرتحرک هستند، دچار اختلال تمرکز می‌شوند، حرکات تکانشی دارند و در کنترل رفتارهای خود مشکل دارند.

بیش فعالی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله استرس مادران در دوران بارداری، وزن کم نوزاد هنگام تولد، ورود عفونت به بدن نوزاد در زمان تولد، و اختلالات زیستی و شیمیایی در مغز کودکان.

درمان بیش فعالی کودکان در بهترین مرکز درمان بیش فعالی کودکان در تهران

اختلال بیش‌فعالی کودکان یا به‌طور اختصار ADHD یک اختلال روانپزشکی است که در کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان مشاهده می‌شود. علامت‌های اصلی این اختلال شامل کاهش توجه، افزایش تکانشگری و بیش‌فعالی هستند که باید پیش از سن 12 سالگی ظاهر شوند.

در برخی کودکان ممکن است علائم بیش‌فعالی و تکانشگری بیشتر دیده شود، در حالی که در گروهی دیگر علائم کم‌توجهی برجسته‌تر است و در گروه سوم هر دو دسته علائم، یعنی بیش‌فعالی و کم‌توجهی به‌طور همزمان مشاهده می‌شوند.

آیا بیش فعالی کودکان قابل درمان است؟

بله، بیش فعالی یا ADHD در کودکان قابل مدیریت و درمان است. هرچند که این اختلال به طور کامل قابل درمان نیست و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد، اما با روش‌های مناسب می‌توان علائم آن را به طور قابل توجهی کاهش داد و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشید.

درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های روان‌درمانی، رفتاردرمانی و در برخی موارد دارودرمانی است. رفتاردرمانی، به ویژه آموزش مهارت‌های مدیریتی به والدین و معلمان، یکی از اولین و موثرترین روش‌های درمانی است. این روش به کودکان کمک می‌کند تا رفتارهای خود را بهتر مدیریت کنند و مهارت‌های اجتماعی و تحصیلی خود را بهبود بخشند.

دارودرمانی نیز می‌تواند برای برخی کودکان مفید باشد. داروهای خاصی که برای درمان ADHD تجویز می‌شوند، می‌توانند تمرکز و توجه کودک را افزایش داده و رفتارهای بیش فعالی و تکانشی را کاهش دهند. با این حال، تصمیم به استفاده از دارو باید با مشورت پزشک و بر اساس نیازهای خاص هر کودک گرفته شود.

روان‌درمانی و مشاوره نیز می‌توانند به کودکان کمک کنند تا با چالش‌های عاطفی و رفتاری ناشی از ADHD مقابله کنند. این روش‌ها می‌توانند شامل آموزش مهارت‌های اجتماعی، مدیریت استرس و تقویت اعتماد به نفس باشند.

در کلینیک ژرفا، ما با بهره‌گیری از تیمی مجرب و استفاده از روش‌های نوین درمانی، به کودکان مبتلا به ADHD کمک می‌کنیم تا به بهترین عملکرد خود دست یابند و زندگی بهتری را تجربه کنند. با نظارت دقیق و پیگیری مستمر، برنامه‌های درمانی ما متناسب با نیازهای هر کودک طراحی و اجرا می‌شوند.

علل و عوامل مؤثر در بیش فعالی کودکان در تهران

به گفته روانشناسان کودک، علت اصلی اختلال بیش فعالی در کودکان عمدتاً منشأ ژنتیکی دارد و میزان ارثی بودن آن حدود 75 درصد است. احتمال بروز این اختلال در دوقلوها بسیار بیشتر است و در خواهر و برادرها نیز نسبت به سایر کودکان بیشتر دیده می‌شود. عوامل مغزی و آسیب به سیستم عصبی کودک و نقص در تکامل سیستم اعصاب نیز می‌توانند از دیگر علل این بیماری باشند. کودکان مبتلا احتمالاً در بخش‌هایی از مغز که مسئول توجه، تمرکز و تنظیم فعالیت‌های حرکتی هستند، دچار نقص‌های جزئی هستند.

عوامل دیگری که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد شامل مواجهه با مواد سمی و عفونت در دوره پیش از تولد و هنگام بارداری، زودرس بودن نوزاد، تهاجم مکانیکی پیش از تولد به دستگاه عصبی جنین یا عفونت، التهاب و ضربه در اوایل شیرخوارگی است.

عوامل روانی اجتماعی مانند سوء رفتار مزمن و شدید، بدرفتاری و غفلت نیز می‌توانند با برخی علائم رفتاری همراه شوند که با اختلال ADHD همپوشانی دارند. برخلاف برخی تصورات، روش‌های فرزندپروری والدین نقشی در ایجاد این بیماری ندارند. با این حال، برخورد مناسب والدین با نشانه‌های بیماری و اختلالات رفتاری ناشی از آن می‌تواند در کنترل علائم و جلوگیری از عوارض بعدی مؤثر باشد.

آیا بیش‌فعالی بدون دارو قابل درمان است؟

خبر خوب این است که درمان بیش‌فعالی بدون دارو و با موفقیت بالا ممکن است. با این حال، قطع داروهای بیش‌فعالی بدون توصیه پزشک کاری غیرمجاز و اشتباه است. داروهای بیش‌فعالی برای برخی افراد به صورت موقت موثر هستند و با وجود داشتن تعدادی عوارض جانبی ناخواسته، عدم مصرف داروها طبق تجویز توصیه نمی‌شود. در مرکز نوروفیدبک بیات، پروتکل‌های درمانی غیر دارویی ما می‌توانند به کاهش یا در برخی موارد، رفع نیاز به داروهای ADHD کمک کنند. زیرا روند درمان ما به رفع مشکل به صورت ریشه‌ای می‌پردازد و می‌تواند باعث تسکین علائم در درازمدت شود. درمان بیش‌فعالی بدون دارو شامل موارد زیر است:

• نوروفیدبک
• مدیتیشن و مراقبه ذهنی
• روان‌درمانی (مشاوره درمان بیش‌فعالی بدون دارو)
• رژیم غذایی مناسب
• ورزش

برای درمان بیش فعالی (ADHD) کودکان به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای درمان بیش فعالی (ADHD) کودکان، می‌توانید به متخصصان مختلفی مراجعه کنید که هر یک نقش خاصی در تشخیص و درمان این اختلال دارند. این متخصصان شامل:

پزشک کودکان: اولین گام معمولاً مراجعه به پزشک کودکان است که می‌تواند ارزیابی اولیه را انجام دهد و در صورت نیاز شما را به متخصصان دیگر ارجاع دهد.

روانپزشک کودک و نوجوان: روانپزشکان متخصص در تشخیص و درمان اختلالات روانی کودکان و نوجوانان هستند. آنها می‌توانند داروهای مناسب را تجویز کنند و درمان دارویی را نظارت کنند.

روانشناس کودک: روانشناسان می‌توانند با استفاده از روش‌های روان‌درمانی و رفتاردرمانی به کودکان و خانواده‌هایشان کمک کنند تا با چالش‌های ADHD مقابله کنند.

متخصص کاردرمانی: کاردرمان‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های ضروری برای مدیریت رفتارها و بهبود عملکرد روزانه خود را یاد بگیرند.

در کلینیک کاردرمانی ژرفا با مدیریت آقای دکتر خاتمی، تیمی از متخصصان مجرب در زمینه‌های مختلف از جمله کاردرمانی، گفتار درمانی و روانشناسی آماده‌اند تا به کودکان مبتلا به ADHD کمک کنند. در این کلینیک، با بهره‌گیری از روش‌های نوین درمانی و نظارت دقیق، برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای هر کودک ارائه می‌شود تا بهترین نتایج ممکن حاصل گردد. برای دریافت بهترین خدمات درمانی و بهبود کیفیت زندگی فرزندانتان، می‌توانید به کلینیک ژرفا مراجعه کنید.

انواع علائم و نشانه‌های بیش فعالی و نقص توجه

برای استفاده از سریع‌ترین روش درمان بیش فعالی، تشخیص زودهنگام این اختلال اهمیت بسیاری دارد. علائم ADHD می‌توانند در سنین 3 تا 6 سالگی ظاهر شوند و تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابند. بنابراین، بهترین زمان برای تشخیص بیش فعالی در سال‌های مدرسه است. علائم بیش فعالی انواع مختلفی دارند که شامل بی‌توجهی، تکانشگری (انجام حرکات بدون فکر کردن به آن‌ها)، و ترکیبی از این دو می‌شوند. معمولاً علائم بی‌توجهی در کودکان به سختی تشخیص داده می‌شود و می‌تواند باعث افت تحصیلی شود و در بزرگسالی مشکلاتی در محل کار و روابط ایجاد کند.

علائم بی‌توجهی

• اشکال در حفظ توجه در مکالمه، سخنرانی و خواندن طولانی مدت
• اختلال در برنامه ریزی و مدیرت زمان؛ که باعث عدم انجام کارها در زمان درست خود می‌شود.
• عدم توجه به جزئیات
• امکان از دست دادن تمرکز در حین کار یا تکلیفی برای این افراد وجود دارد.
• در انجام فعالیت‌های روزانه مانند انجام وظایفريال تماس تلفتی و قرار ملاقات فراموش‌کار هستند.
• امکان از دست دادن وسایل مهم و ضروری در این افراد وجود دارد.
• مشکل در انجام وظایفی مانند تکالیف بدون نظارت
• حافظه کوتاه مدت ضعیف(مشکل در پیروی از یک سری دستورالعمل)
• مهارت شنیداری ضعیف

علائم بیش فعالی- تکانشگری

• زیاد صحبت کردن
• خیال پردازی در تمام طول روز
• ریسک پذیر بودن
• مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی
• ناتوانی در انجام بازی‌های بی سر و صدا و بازی‌های فکری
• این افراد در صحبت کردن بدون اینکه منتظر باشند صحبت می‌کنند و جملات دیگران را تکمیل می‌کنند.
• تحرک بالا مهم‌ترین ویژگی تکانشگری است. این افراد دائما در حال حرکت هستند و در موقعیت‌هایی که نیاز است در جایی بشینند؛ آن موقعیت را ترک می‌کنند.

سن بروز اختلال بیش فعالی کودکان

با توجه به اینکه عوامل ارثی نقش مهمی در ایجاد اختلال ADHD دارند، ممکن است علائم آن از دوران شیرخوارگی آغاز شوند. هرچند به ندرت تا قبل از دوره نوپایی تشخیص داده می‌شود. شیرخواران مبتلا به اختلال بیش فعالی - کم توجهی در گهواره فعال هستند، پرتحرک بوده و دست و پای خود را زیاد حرکت می‌دهند. این کودکان خواب کمی دارند، کم غذا هستند و زیاد گریه می‌کنند. شیرخواران بیش‌فعال نسبت به محرک‌ها بسیار حساسند و ممکن است تحت تأثیر سروصدا، نور، دما یا سایر تغییرات محیطی دچار آشفتگی شوند و واکنش‌های بیش از حد نشان دهند.

لازم به ذکر است که این اختلال معمولاً تا سن ۳ سالگی شروع می‌شود. اما به جز در موارد بسیار شدید، عموماً تا زمانی که کودک وارد پیش‌دبستانی یا مدرسه نشود، تشخیص داده نمی‌شود. یعنی تا زمانی که اطلاعات معلم درباره مقایسه توجه، تکانشگری و پرتحرکی کودک با همسالانش در دسترس نباشد و علائم حداقل در دو محیط مختلف بروز نکنند و همچنین با کارکرد تحصیلی و موقعیت‌های اجتماعی متناسب با رشد کودک تداخل نکنند.

سریع ترین راه درمان بیش فعالی

درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های روان‌درمانی و دارودرمانی است. برای کودکان مبتلا به ADHD، غالباً از روش‌های روان‌درمانی و درمان بدون دارو استفاده می‌شود. رفتاردرمانی، به ویژه آموزش برای والدین، به عنوان اولین خط درمان قبل از تجویز دارو توصیه می‌شود. اینکه چه روشی بهتر و سریع‌تر عمل می‌کند به کودک و شرایط خانواده او بستگی دارد. برنامه‌های درمانی خوب شامل نظارت دقیق، پیگیری و ایجاد تغییرات در صورت نیاز در طول مسیر خواهد بود.

دارودرمانی نیز به طور گسترده برای درمان اختلال بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما می‌تواند عوارض متفاوتی داشته باشد. بسیاری از کودکان و خانواده‌ها بسته به اثربخشی درمان و تحمل دارو، می‌توانند گزینه‌های دارویی مختلف را به طور متناوب تغییر دهند. هدف از درمان بهبود علائم برای بازگرداندن عملکرد در خانه و مدرسه است. پیش از اجرای هر روش درمانی، باید از وجود بیماری مطمئن شوید.

هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص ADHD وجود ندارد و بسیاری از مشکلات دیگر مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و انواع خاصی از ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. یکی از مهم‌ترین مراحل تشخیص اختلالات روانی مانند اختلال بیش فعالی، انجام یک معاینه پزشکی، از جمله تست‌های شنوایی و بینایی، برای رد سایر مشکلات با علائمی مشابه ADHD است.

در کلینیک ژرفا، ما با استفاده از روش‌های نوین روان‌درمانی و دارودرمانی، به کودکان مبتلا به ADHD کمک می‌کنیم تا بهبود یابند و به بهترین عملکرد خود در خانه و مدرسه دست یابند. تیم متخصص ما با نظارت دقیق و پیگیری مستمر، برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای هر کودک را ارائه می‌دهد.

سوالات متداول

بیش فعالی چیست ؟

بیش‌فعالی، که به‌طور علمی به آن اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) گفته می‌شود، یک اختلال روانپزشکی است که معمولاً در کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان مشاهده می‌شود. این اختلال با سه نشانه اصلی کاهش توجه، افزایش تکانشگری و بیش‌فعالی همراه است. علائم بیش‌فعالی باید پیش از سن 12 سالگی ظاهر شوند تا بتوان این تشخیص را مطرح کرد. این بیماری می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری مانند ناپایداری شغلی و فقر اقتصادی، ناتوانی در ایجاد روابط اجتماعی، شکست در روابط عاطفی، کاهش اعتماد به نفس، سوء مصرف مواد مخدر و الکل، و عدم توانایی در تصمیم‌گیری را در بزرگسالی به همراه داشته باشد.

علائم بیش فعالی چیست؟

• بی توجهی
• حواس پرتی
• عدم تمرکز مداوم بر روی کارها
• مشکل در انجام وظایفی مانند تکالیف بدون نظارت
• حافظه کوتاه مدت ضعیف(مشکل در پیروی از یک سری دستورالعمل)
• مهارت شنیداری ضعیف
• زیاد صحبت کردن
• خیال پردازی
• ریسک پذیر بودن
• مشکل در برقراری ارتباط اجتماعی

عدم درمان بیش فعالی چه مشکلاتی را در بزرگسالی ایجاد می‌کند؟

این بیماری می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری مانند ناپایداری شغلی و فقر اقتصادی، ناتوانی در ایجاد روابط اجتماعی، شکست در روابط عاطفی، کاهش اعتماد به نفس، سوء مصرف مواد مخدر و الکل، و عدم توانایی در تصمیم‌گیری را در بزرگسالی به همراه داشته باشد.